Historia
Powiatową Bibliotekę Publiczną w Bochni założyła wybitna bibliotekarka Maria Bielawska 1 kwietnia 1946 r. Dla Marii Bielawskiej punktem wyjścia pracy była zawsze książka. Sama mówiła: „Książka to dla mnie świętość, książka to podstawa wszelkiej kultury, książka to podstawa postępu”. Kierując się tą maksymą rozwijała Bibliotekę w mieście, oraz stworzyła sieć biblioteczną w powiecie.
W 1951 r. otwarto w Bibliotece czytelnię wzorowaną na czytelniach duńskich, która specjalizowała się w szerokiej działalności oświatowej i kulturalnej. Wyrazem uznania dla zakresu pracy Biblioteki była zgoda Ministra Kultury na utworzenie eksperymentalnej placówki Biblioteki – Domu Kultury funkcjonującej w latach 1957 – 1964. Dzięki nowatorskim formom pracy Biblioteka w Bochni jako pierwsza w kraju otrzymała bibliobus pozwalający na dotarcie z książką do najmniejszych miejscowości w powiecie. Biblioteka zawsze przyciągała i promowała utalentowaną literacko młodzież. W wydanym w 1957 r. „Bocheńskim Almanachu Literackim” debiutowali znani dziś pisarze Ireneusz Iredyński i Bogdan Loebl.
Wraz ze wzrostem liczby mieszkańców rozrastała się Biblioteka, oraz sieć placówek bibliotecznych w mieście. W latach 1969 -1971 w Bibliotece przeprowadzono generalny remont, rozbudowano parter i I piętro, oraz dobudowano II piętro. Wydzielono osobne działy: Wypożyczalnia dla Dorosłych, Oddział dla Dzieci i Młodzieży, Czytelnie. W 1994 roku po adaptacji garażu utworzono Dział Zbiorów Audiowizualnych, obsługujący osoby niewidome i słabo widzące. W Bibliotece znalazły się także działy: Dział Instrukcyjno – Metodyczny – sprawujący opiekę merytoryczną i instruktażową nad bibliotekami publicznymi w powiecie bocheńskim ; Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów – zajmujący się pozyskiwaniem książek i innych dokumentów gromadzonych w bibliotece przez zakup i przyjmowanie darów ; Dział Udostępniania i Informacji – koordynujący pracę działów i filii. Odpowiedzialny za koordynacje prac nad pisaniem wniosków o granty na projekty biblioteczne, realizację projektów i rozliczanie dotacji grantowych. Koordynuje spotkania i imprezy biblioteczne. Udziela informacji w zakresie: public relation Biblioteki, prowadzonych usługach bibliotecznych, działalności kulturalnej i edukacyjnej Biblioteki, oraz Dział Administracji, Finansów i Pracowników obsługi.
Powstało i do dzisiaj działa sześć filii bibliotecznych: Filia Nr 1 – ul. Wojska Polskiego; Filia Nr 2 – ul. Chodenicka ; Filia Nr 3 – ul. Kurów ; Filia Nr 4 – ul. Brzeźnicka ; Filia Nr 5 – działa jako placówka o charakterze specjalistycznym na terenie Szpitala Powiatowego w Bochni i Filia Nr 6 – ul. Legionów Polskich.
Pracę i historię Biblioteki utrwalono w dwóch publikacjach: „25 lat w służbie książki” i „50 lat Biblioteki Publicznej w Bochni”.
Patron Biblioteki
12 lutego 1969 r. Bibliotece nadano imię Jana Wiktora a na budynku odsłonięto tablicę z jego słowami: „Biblioteka to przybytek na ścieżaj otwarty, zapraszający każdego w progi: wejdź gościu i stań się przyjacielem.”
Jan Wiktor (1890 – 1967) – prozaik, publicysta i społecznik. W swej twórczości ukazywał nędzę wsi podhalańskiej („Orka na ugorze”), problemy polskiej emigracji zarobkowej we Francji („Wierzby nad Sekwaną”) i powstanie J. Husa („Papież i buntownik”). Piewca krajobrazu, historii i tradycji Ziemi Sądeckiej (monografia „Pieniny i Ziemia Sądecka”, powieść „Miłość wśród płonących wzgórz”). W czasie I wojny światowej pracował w kolumnie sanitarnej, w 1920 roku brał udział w akcji plebiscytowej na Spiszu i Orawie, w okresie okupacji hitlerowskiej uczestniczył w akcji pomocy społecznej w Krakowie. W swych reportażach pisał m. in. o losach ludności dotkniętej skutkami działań wojennych i epidemii, stosunkach społecznych na wsi, ruchu ludowym, strajku chłopskim, kulturze ludowej. Twórczość literacka J. Wiktora była wyrazem sprzeciwu wobec cierpienia, zła i nędzy najniższych warstw społeczeństwa.
Dyrektorzy
W 1978 r. po 32 latach kierowania placówką, odeszła na zasłużony odpoczynek założycielka Biblioteki Maria Bielawska, uhonorowana za swą pracę wieloma odznaczeniami m.in. Orderem Sztandaru Pracy II Klasy, tytułem „Zasłużony dla Kultury Narodowej”, Nagrodą im. H. Radlińskiej. Od początku swej pracy propagowała model biblioteki będącej placówką upowszechniającą kulturę w oparciu o książkę.
Kierunek rozwoju Biblioteki wyznaczony przez założycielką kontynuowała jej sukcesorka, zarządzająca przez pięć lat biblioteką, Barbara Markiewicz – Kuźma.
Kolejną dyrektorką była Ludmiła Gut. Kierowała biblioteką od 1984 roku rozbudowała sieć miejską, poprawiła warunki pracy filii i stworzyła Dział Zbiorów Audiowizualnych. Równocześnie dba o szeroką działalność kulturalno – oświatową biblioteki i promocję czytelnictwa a placówka osiągała wysokie wskaźniki czytelnicze. Za swą pracę była wielokrotnie nagradzana m.in.: Złotym Krzyżem Zasługi, Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”, Honorową Odznaką Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich i Medalem „W Dowód Uznania”. W 2006 r. otrzymała Honorowe Wyróżnienie „Bene Meritus dla Powiatu Bocheńskiego”.
Od 2006 roku Dyrektorem jest Dorota Rzepka. Szanując pracę i dorobek poprzedniczek stara się kontynuować wyznaczony tor. Promocja czytelnictwa i wartościowej książki to jedno z podstawowych zadań. Jest dyrektorem, który nie boi się wyzwań, stąd Biblioteka jest miejscem wielu nowych projektów i inicjatyw. Stara się przystosowywać, zmieniać placówkę i formy pracy wraz ze zmieniającymi się trendami i zapotrzebowaniem czytelników i użytkowników.
Goście Biblioteki
Różnorodna działalność kulturalna Biblioteki umożliwiła i umożliwia mieszkańcom regionu bocheńskiego poznanie wielu twórców literatury i szeroko rozumianej kultury. Tu spotykali się z czytelnikami:
Pisarze i poeci: Melchior Wańkowicz, ks. Jan Twardowski, Julian Kawalec, Ernest Bryll, Adam Ziemianin, Joanna Olczak – Ronikier, Jakub Małecki, Katarzyna Bonda, Katarzyna Puzyńska, Monika Sawicka, Ewa Lipska, Olga Tokarczuk, Manuela Gretkowska, Jacek Dehnel, Michał Rusinek, Andrzej Stasiuk, Sławomir Shuty, Wojciech Bonowicz, Wojciech Tochman, Witold Szabłowski, Olga Rudnicka.
Muzycy i dyrygenci: Halina Czerny – Stefańska, Wanda Wiłkomirska, Ewa Michnik, Jerzy Katlewicz, Zbigniew Wodecki, Marek Piekarczyk, Leszek Długosz.
Aktorzy: Anna Dymna, Jerzy Trela, Ignacy Gogolewski, Edward Linde Lubaszenko, Wiesław Komasa, Dorota Pomykała, Edyta Jungowska, Maja Komorowska, Tadeusz Chudecki, Maria Czubaszek.
Malarze i plastycy: Władysław Hasior, Eugeniusz Molski, Mirosław Krzyszkowski, Adam Faglio, Mirosław Malaca, ks. Stanisław Nowak, Józef Mularczk, Sławomir Jabłoński, Sławomir Nitendel, Grzegorz Kapcia.
Z młodymi czytelnikami rozmawiali: Wanda Chotomska, Marta Fox, Ewa Lach, Małgorzata Musierowicz, Ewa Nowacka, Ewa Nowak, Hanna Ożogowska, Stanisław Pagaczewski, Joanna Papuzińska, Krzysztof Petek, Natalia Rolleczek, Alfred Szklarski, Renata Piątkowska, Patryk Addai, Karina Znamorowska, Grażyna Bąkiewicz, Mariusz Wollny, Paweł Beręsewicz, Eliza Piątkowska, Barbara Gawryluk, Kazimierz Szymeczko, Grzegorz Kasdepke, Beata Ostrowicka.
Podróżnicy, dziennikarzy i in.: Tomasz Michniewicz, Adam Borowicz, Robert Makłowicz, Jan Mela, Arkady Paweł Fiedler, Magda Jethon, Jacek Hugo – Bader, Rafał Ziemkiewicz, Wojciech Jagielski, Marcin Meller, prof. Olgierd Smoleński, Szymon Hołownia, Jarosław Kret, Anna Jaklewicz.
Tożsamość
Wśród realizowanych form pracy oprócz tradycyjnych jak spotkania autorskie, prelekcje, seminaria, lekcje biblioteczne, wystawy książkowe i plastyczne, konkursy czytelnicze, przegląd teatrzyków przedszkolnych znaleźć można nowatorskie pomysły np.: Salony Artystyczno – Literackie, Bocheńskie Spotkania z Literaturą, cykl koncertów edukacyjnych dla dzieci „Jak to na koncertach bywa”, konkurs poetycki dla najmłodszych poetów „Od pierwszych wersów już na całe życie”. Działalność Biblioteki na rzecz upowszechniania czytelnictwa i kultury była często doceniana i wyróżniana głównie przez Bibliotekę Wojewódzką i lokalne władze. W 2001 roku pracę tę wysoko ocenił i nagrodził Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich przez nadanie Medalu Bibliotheca Magna Perennisque oraz Fundacja IDEE nominując Bibliotekę do nagrody w konkursie na najciekawsze inicjatywy i akcje podejmowane na rzecz krzewienia czytelnictwa. W 2002 roku Jury pod przewodnictwem Janusza Odrowąż – Pieniążka przyznało Bibliotece Główną Nagrodę Sezonu Wydawniczo Księgarskiego IKAR 2002.
Od wielu lat Biblioteka w Bochni służy czytelnikom i książce i choć w minionym okresie zmieniały się sposoby i możliwości realizacji tej służby to cel zawsze pozostaje ten sam tak wyrażony przez jej założycielkę: „aby biblioteka była placówką wzbogacającą duchowo i intelektualnie człowieka, mogącą dać wytchnienie i zaspokoić potrzebę psychiczną człowieka na przebywanie wśród piękna i autentycznej wartości”.
Kalendarium
24 VI 1946 – Otwarcie Miejskiej Biblioteki w Bochni.
1948 – Zakończenie organizowania pełnej sieci punktów bibliotecznych w powiecie bocheńskim.
1949 – Otwarcie 13 bibliotek gminnych.
1951 – Otwarcie Czytelni przy Powiatowej Bibliotece.
1954 – Połączenie Powiatowej Biblioteki z Miejską w Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczna w Bochni.
1956 – Remont budynku Biblioteki i poszerzenie o pomieszczenia na parterze.
1957 – Uroczystość 10-lecia Biblioteki.
1957 – Wydanie „Bocheńskiego Almanachu Literackiego”.
1958 – Zakup samochodu, uruchomienie pierwszego Bibliobusu w Polsce.
1958 – Biblioteka przyjmuje nazwę BDK tj. Biblioteka – Dom Kultury w Bochni.
1960 – Powołanie Spółdzielni Mieszkaniowej w Bochni w oparciu o Bibliotekę.
1960 – Oddanie do użytku BDK wyremontowanej Sali nad Bankiem ze sceną teatralną.
1962 – Zdobycie pierwszego miejsca w konkursie ”Piękno na co dzień” i Festyn Kultury.
1964 – Rozwiązanie BDK uchwałą Powiatowej Rady Narodowej. Biblioteka wraca do nazwy – Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Bochni.
12 II 1969 – Nadanie Bibliotece imienia Jana Wiktora.
1969 – Otwarcie pierwszej Filii bibliotecznej.
1969-71 – Czwarty remont budynku Biblioteki z rozbudową skrzydła i II piętra.
1971 – Otwarcie Biblioteki po remoncie połączone z 25–leciem. Wydanie folderu „25 lat w służbie książki”.
1971 – Oddział dla Dzieci i Młodzieży, działający od 1963 r., otrzymuje oddzielne pomieszczenie.
1973 – Otwarcie Filii Nr 2 w Chodnicach.
1974 – Otwarcie Filii Nr 3 w Dołuszycach.
1975 – Jubileusz 55-lecia pracy dyrektorki Biblioteki kustosz Marii Bielawskiej.
1975 – Reorganizacja administracji terenowej – zniesienie powiatu. Biblioteka przyjmuje nazwę Miejska Biblioteka Publiczna w Bochni.
1978 – Objęcie stanowiska dyrektora Biblioteki przez mgr Barbarę Markiewicz -Kuźmową.
1978 – Otwarcie Filii nr 4 na Oś. Jana
1978 – Zakup przyległego budynku tzw. Gargulówki na dodatkowe pomieszczenia dla Biblioteki.
1980 – Otwarcie Filii Nr 5 w Szpitalu Rejonowym.
1984 – Funkcję dyrektora Biblioteki objęła mgr Ludmiła Gut.
1985 – Otwarcie Filii Nr 6 na oś. XXX – Lecia obecnie oś. Niepodległości.
1989 – Zmarła Maria Bielawska.
1992 – Pierwszy Salon Artystyczno – Literacki.
1994 – Otwarcie Działu Zbiorów Audiowizualnych.
1996 – Obchody 50 – lecia Biblioteki. Odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej założycielce i wieloletniej dyrektorce Marii Bielawskiej. Wydanie folderu „50 lat Biblioteki Publicznej w Bochni”.
1997 – Przeniesienie Filii Nr 1 do nowego, większego lokalu przy ul. Wojska Polskiego.
1997 – Zakup pierwszego komputera.
1999 – Powrót do funkcji biblioteki powiatowej, zmiana nazwy na Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Bochni.
2001 – Spotkanie z okazji 100 – lecia urodzin Marii Bielawskiej, przyznanie Bibliotece przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich Medalu Bibliotheca Magna Perennisque.
2001 – Przyznanie Bibliotece nominacji do nagrody w konkursie IDEE na najciekawsze inicjatywy i akcje podejmowane przez lokalne biblioteki na rzecz krzewienia czytelnictwa.
2002 – Przyznanie Bibliotece Nagrody Sezonu Wydawniczo Księgarskiego IKAR 2002.
2003 – Spotkanie po latach z grupą autorów „Bocheńskiego Almanachu Literackiego”.
2004 – Akcjia „Książka dla Biblioteki – Reklama dla Firmy”.
2005 – „Trójwernisaż” Nowa Wystawa Plastyków Bocheńskich – prezentacja twórczości plastyków bocheńskich w trzech instytucjach: Bibliotece, Domu Kultury i Muzeum w sześćdziesiątą rocznicę Wystawy Plastyków Bocheńskich.
2006 – Obchody 60 – lecia Biblioteki.
2006 – Nadanie dyrektorce Ludmile Gut Honorowego Wyróżnienia „Bene Meritus dla Powiatu Bocheńskiego.
2006 – Uruchomienia strony internetowej Biblioteki
2006 – Funkcję dyrektora Biblioteki objęła mgr Dorota Rzepka.
2007 – Zakupiono program biblioteczny Patron
2007 – Przystosowano stronę internetową Biblioteki dla osób słabowidzących.
2007 – Zakupiono pierwsze audiobooki.
2008 – Współorganizacja ogólnopolskiego Festiwalu 4 Pory Książki.
2008 – Uruchomiono w Czytelni bezprzewodowe łącze internetowe.
2008 – Udostępniono książki w wersji elektronicznej odtwarzane przez „czytaka”
2008 – Rozpoczął działalność Dyskusyjny Klub Książki.
2009 – Uruchomiono usługę „Książka na telefon”.
2009 – Stanowiska komputerowe dla czytelników dostępne we wszystkich czytelniach.
2010 – Uruchomiono katalog on-line.
2010 – Rozpoczął działalność Dyskusyjny Klub Książki Audio – pierwszy w Małopolsce.
2011 – Uruchomiono elektroniczne wypożyczanie w Dziale Zbiorów Audiowizualnych.
2011 – Obchody 65-lecia działalności Biblioteki. Wydanie publikacji „Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Bochni. Informator”.
2011 – Utworzono elektroniczną bocheńską bibliografię regionalną.
2012 – Uruchomiono elektroniczne wypożyczanie w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży.
2012 – Rozpoczął działalność Klubik Skrzata.
2012 – Biblioteka uczestniczyła w ogólnopolskiej akcji „Zaopiekuj się książką”.
2013 – Wzbogacono ofertę dla czytelników o audiobooki w języku angielskim i e-książki.
2013 – 760-lecie lokacji miasta w ramach otwarto wystawę zbiorową „Bochnia – miasto w oczach artystów”.
2013 – Biblioteka włączyła się w ogólnopolską akcję Narodowe Czytanie.
2014 – Katalog on-line obejmuje 100 % zbiorów Biblioteki.
2014 – Uruchomiono wypożyczalnie odtwarzaczy cyfrowej książki mówionej dla osób niewidomych i słabowidzących tzw. Czytaka.
2014 – W 25 rocznicę śmierci Marii Bielawskiej zredagowano i zamieszczono jej biogram w Wikipedii.
2015 – 17 lutego otwarto Filię Nr 3 Biblioteki w nowej siedzibie, wyremontowanym budynku przy ul. Kurów 77.
2015 – W ramach projektu „Zapraszamy na ławeczkę, czyli bookcrossing dla każdego…” dofinansowanego przez Fundację Banku Zachodniego WBK w Parku Rodzinnym Uzbornia powstała ławeczka z regałem bookcrossingowym im. Marii Bielawskiej.
2015 – Rozpoczął działalność Bocheński Oddział Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
2015 – Biblioteka przystąpiła do zespołu tworzącego System Bibliografii Regionalnej Małopolski.
2016 – Jubileusz 70-lecia działalności.
2016 – Ogłoszono konkurs na nowe logo Biblioteki, wygrał projekt Łukasza Aleksandrowicza.
2016 – Wykupiono licencje dostępu do e-książek z literaturą beletrystyczną oraz do kursów e-learningowych.
2017 – Uhonorowanie Medalami „W Dowód Uznania” bibliotekarek: Dorota Rzepka, Alicja Imiołek i Bernadetta Macheta.
2017 – Polskie Radio Kraków nagrało i wyemitowało spotkania naszych dwóch Dyskusyjnych Klubów Książki na antenie Radia.
2017 – Przeznaczenie nowych wyremontowanych pomieszczeń na parterze na siedzibę Działu Gromadzenia i Opracowania Zbiorów.
2017 – Uczenie 60 rocznicy wydania Bocheńskiego Almanachu Literackiego poprzez spotkania w ramach pierwszego Festiwalu Literackiego oKRUCH.
2017 – Udział członków SBP z bocheńskiej książnicy w małopolskich obchodach 100 – lecia Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na II Małopolskim Forum Bibliotek.
2018 – Zdobycie w X edycji konkursu Mistrz Promocji Czytelnictwa 2017, I miejsca przez PiMBP w Bochni.
2018 – Zdobycie przez Iwonę Multan – bibliotekarkę Oddziału dla Dzieci i Młodzieży tytułu Małopolskiego Bibliotekarza Roku 2017.
2018 – Przyłączenie się do ogólnopolskiej kampanii społecznej „Mała książka- wielki człowiek”.
2018 – Uruchomienie zajęć w Klubiku Mini Mini 6 w Filia nr 6 dofinansowanego z Budżetu Obywatelskiego Bochni 2018.
2018 – Ulokowanie Biblioteki wśród 150 najlepszych bibliotek w Polsce na 35 miejscu w corocznym rankingu bibliotek.
2018 – Filię Nr 5 znajdującą się w Szpitalu Powiatowym, przeniesiono do pomieszczeń w sektorze budynku administracyjnego.
2019 – Zdobycie dofinansowania w ramach Budżetu Obywatelskiego na na stworzenie w Czytelni „Trzeciego miejsca” i „Skrzaty na Niepodległości”.
2019 – Włączenie się w ogólnopolską akcję Noc Bibliotek pod hasłem „Znajdźmy wspólny język”.
2019 – Dział Udostępniania i Informacji otrzymał nowe pomieszczenie, rozszerzono jego pracę o nowe zadania i obowiązki.
2020 – „Zasmakuj w Bibliotece” – to hasło autorstwa starszego kustosza Mariusza Nakielnego, bibliotekarza naszej książnicy. Wygrało konkurs na ogólnopolskie hasło Tygodnia Bibliotek 2020.
2020 – Pod dotychczasowym adresem www.biblioteka-bochnia.pl uruchomiono nową ze zmienionym układem i szatą graficzną stronę internetową Biblioteki. Dotychczasową wersję zarchiwizowano i znajduje się w zakładce „Kalendarium”.
2020 – Czytelnia dla Dorosłych dzięki realizacji projektu „Trzecie miejsce” z Budżetu Obywatelskiego Gminy Miasta Bochnia została wyremontowana i zmodernizowana, poszerzyła swoją ofertę dla Czytelników.